Để triển khai có hiệu quả Chương trình, Chi cục đã phối hợp triển khai các hoạt động thực hiện chương trình “Nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi” với Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, Trung tâm Y tế và Phòng Y tế huyện Nho Quan. Nhìn chung, trong những năm qua công tác phối hợp, điều phối và tổ chức thực hiện giữa các đơn vị trong ngành triển khai có hiệu quả, đã đẩy mạnh triển khai các hoạt động tại các địa bàn có đồng bào dân tộc sinh sống. Kết quả bước đầu sau triển khai các hoạt động từ năm 2022 đến nay.
Chi cục Dân số - KHHGĐ đã thực hiện ký kết hợp đồng với Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Báo Ninh Bình xây dựng chuyên trang, chuyên mục, thực hiện các phóng sự, tin/bài phổ biến về vấn đề nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Từ năm 2023 đến nay đã thực hiện 04 chuyên mục về các nội dung của Chương trình trên kênh truyền hình và đăng tải 03 bài viết và 4 tin về các hoạt động trên Báo Ninh Bình. Bên cạnh đó, còn đẩy mạnh công tác truyền thông về dân số trên Trang thông tin điện tử (website) của Chi cục, nền tảng số và mạng xã hội như trên trang facebook Dân Số Ninh Bình và trang thông tin điện tử (website) của Chi cục tại địa chỉ http://dansoninhbinh.vn. Thực hiện ký hợp đồng với UBND các xã tổ chức tuyên truyền về nội dung nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên hệ thống truyền thanh của xã (03 lần/tháng). Ký hợp đồng với Đài truyền thanh huyện Nho Quan để tuyên truyền về chương trình.
Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh đã thực hiện in ấn và cấp phát 15.000 tờ gấp tuyên truyền về “Không tảo hôn, không hôn nhân cận huyết” cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thuộc 07 xã nhân đợt triển khai các hoạt động truyền thông hưởng ứng kỷ niệm Ngày Thalassemia (08/5); Thực hiện sản xuất 07 pano tuyên truyền lắp đặt tại các 07 xã. Phân phối 2.800 tờ gấp tuyên truyền “Vì chất lượng giống nòi và tương lai đất nước, hãy tích cực tham gia phòng bệnh Thalassemia” trên địa bàn huyện Nho Quan trong đó các xã thuộc vùng đồng bào dân tộc và miền núi theo nguồn kinh phí tỉnh.
Tổ chức được 01 lớp tập huấn về chuyên môn nghiệp vụ cho 100% cộng tác viên dân số tại các địa bàn thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Dự kiến trong năm 2024, tổ chức tập huấn 01 lớp cho đội ngũ cộng tác viên và 01 lớp tập huấn cho cán bộ y tế về sàng lọc, chẩn đoán, điều trị và tư vấn các bệnh, tật trước sinh, sơ sinh, trong đó có bệnh Thalassemia (40 học viên/lớp).
Trong năm 2024, hưởng ứng Ngày Quốc tế Người cao tuổi (01/10), Chi cục DS-KHHGĐ phối hợp với Hội Người cao tuổi tỉnh và UBND xã Quảng Lạc tổ chức Hội nghị hưởng ứng Ngày Quốc tế Người cao tuổi. Tham dự hội nghị có gần 100 đại biểu, các đơn vị cũng đã huy động được 90 xuất quà (trong đó, có 20 xuất trao tặng cho người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn và 70 xuất dành cho đại biểu người cao tuổi dự hội nghị).
Phối hợp với Phòng Y tế huyện Nho Quan, các Trường THCS tổ chức 08 buổi nói chuyện chuyên đề về chăm sóc sức khỏe tiền hôn nhân cho gần 800 học sinh. Dự kiến hết năm 2024, thực hiện được 14 cuộc tại các trường THCS.
Phối hợp với Trường Dân tộc nội trú huyện Nho Quan tổ chức 02 buổi ngoại khoá cho hơn 200 học sinh của trường về nội dung chăm sóc sức khoẻ sinh sản và tư vấn, khám sức khoẻ tiền hôn nhân. Trong năm 2024, dự kiến tổ chức 01 buổi sinh hoạt ngoại khoá cho học sinh tại trường. Trong các chương trình về dân số và phát triển cũng đã tập trung tại các địa bàn dân tộc như: tổ chức được 03 hội nghị cho lãnh đạo đảng chính quyền về Chương tình điều chỉnh mức sinh; 02 hội nghị về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh…
Trong những năm qua, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã phối hợp với các đơn vị như TTYT huyện Nho Quan và các Trạm Y tế để đẩy mạnh các dịch vụ dân ố/SKSS/KHHGĐ tập trung vào các hoạt động tư vấn, khám sức khỏe trước khi
kết hôn; tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh tật trước sinh và sơ sinh và chăm sóc, nâng cao sức khỏe người cao tuổi thích ứng với già hóa dân số, thực hiện các biện pháp tránh thai. Trong năm 2023, tổ chức 18 buổi khám sức khoẻ tiền hôn nhân, có 1.559 người tham dự. Qua các buổi khám đã phát hiện được một số bệnh thường gặp đó là: viêm gan B, gan nhiễm mỡ, viêm dạ dày tá tràng, sỏi thận… Năm 2024, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã tổ chức khám sàng lọc sức khỏe tiền hôn nhân cho khoảng 800 thanh niên độ tuổi kết hôn tại các địa bàn. Qua các buổi khám đã phát hiện được một số bệnh mà người cao tuổi thường gặp đó là:tăng huyết áp, đái tháo đường, thoái hóa xương khớp, viêm dạ dày tá tràng…
Phối hợp với Trung tâm Y tế huyện Nho Quan tổ chức được 12 hội nghị truyền thông về chăm sóc sức khoẻ cho người cao tuổi cho khoảng hơn 700 người tham dự và tổ chức 10 hội nghị tuyên truyền về tầm soát, chẩn đoán và điều trị một bệnh tật trước sinh và sơ sinh cho hội viên, đoàn viên các tổ chức đoàn thể, người dân tại cộng đồng cho hơn 600 đối tượng tham dự. Trung tâm Y tế huyện Nho Quan đẩy mạnh chỉ đạo các Trạm Y tế tăng cường hoạt động chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại các cơ sở y tế theo quy định và tổ chức truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ khám sức khỏe định kỳ, sàng lọc một số bệnh thường gặp ở người cao tuổi, lập hồ sơ theo dõi sức khỏe cho người cao tuổi. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hỗ trợ tại các xã. Hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ và đẩy mạnh công tác truyền thông, tư vấn.
Nhờ có hoạt động phối kết hợp liên ngành, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng đơn vị, tránh sự chồng tréo, nên kết quả đạt được ở một số chỉ tiêu đã đạt và vượt kế hoạch đề ra. Cụ thể như chỉ tiêu tỷ lệ phụ nữ mang thai được sàng lọc trước sinh (phương pháp siêu âm) dự kiến đạt hơn 70%, tỷ lệ trẻ em được sàng lọc sơ sinh dự kiến đạt hơn 80%, vượt KH đề ra.
Các hoạt động triển khai đã đáp ứng được phần nào nhu cầu của người dân tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Trong đó các hoạt động ngoại khoá tại các trường THCS và THPT được các học sinh đón nhận và tích cực tham gia nhiệt tình, sôi nổi. Trao đổi với em Quách Thị Uyên Nhi, học sinh trường Dân tộc nội trú Nho Quan, được biết: Nhờ có các hoạt động ngoại khóa cung cấp kiến thức về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tiền hôn nhân mà chúng em biết được cách chăm sóc sức khỏe sinh sản cho bản thân, phòng tránh một số bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản, biết được các kỹ năng sống nhằm xây dựng lối sống lành mạnh, tránh quan hệ tình dục trước hôn nhân, tránh có thai ngoài ý muốn”
Tại các hội nghị phổ biến kiến thức về chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi, Chi cục Dân số - KHHGĐ đã phối hợp với Bệnh viện Y học cổ truyền để tổ chức truyền thông về các kiến thức chăm sóc cho NCT và cách phòng chống một số bệnh phổ biến của NCT, đại biểu tham dự rất nhiệt tình trao đổi thảo luận. Trao đổi với bác Bùi Thị Sự, xã Yên Quang, huyện Nho Quan, được biết: Nhờ có tham gia các buổi chia sẻ kiến thức từ bác sỹ chuyên khoa, tôi có thêm kiến thúc để chăm sóc sức khỏe tuổi già, phòng một số bệnh theo mùa, biết cách điều chỉnh chế độ ăn uống tốt cho người cao tuổi và một số bài tập thể dục, xoa bóp giúp lưu thông khí huyết.
Bên cạnh những kết quả đạt được trong 2 năm triển khai chương trình, Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh cũng còn một số khó khăn như đội ngũ cộng tác viên dân số chưa ổn định, kiến thức và kỹ năng còn nhiều hạn chế, đặc biệt là các kiến thức và kỹ năng đối với vùng đặc thù là đồng bào dân tộc và miền núi; Địa bàn triển khai hẹp nhưng các sở, ban, ngành đều triển khai đồng loạt các hoạt động, nên có sự trùng lặp, dồn dập.
Để phát huy được những kết quả đạt được trong 2 năm qua, khắc phục hạn chế, thiếu sót, thời gian tới, chi cục Dân số - KHHGĐ định hướng tập trung thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể như sau: Tiếp tục triển khai thực hiện các Dự án, tiểu Dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh Ninh Bình do ngành Y tế phụ trách. Trọng tâm là Dự án 7 - Nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đẩy mạnh các hoạt động về dân số và phát triển, nhất là các chính sách liên quan đến dân số; tạo mọi điều kiện để người dân tiếp cận với các dịch vụ Dân số thuận tiện nhất. Phối hợp với các ban, ngành liên quan và các địa phương để tăng cường lồng ghép các hoạt động truyền thông về bình đẳng giới, tác hại của tình trạng tảo hôn vào Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn. Đề xuất cơ chế để phụ nữ người dân tộc thiểu số tiếp cận tốt với dịch vụ công, dịch vụ xã hội thiết yếu. Tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi đối với việc nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Cung cấp các mẫu tờ rơi, apphich phù hợp với đặc điểm các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tăng cường phối hợp với các đơn vị đẩy mạnh thực hiện dịch vụ tư vấn, khám sức khoẻ trước khi kết hôn; tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh tật trước sinh và sơ sinh tại các địa bàn; Tăng cường công tác đào tạo, tập huấn kiến thức cho cộng tác viên dân số tại các xã, đảm bảo các cộng tác viên dân số được tập huấn kiến thức về chủ chương chính sách của Đảng và Nhà nước về dân số, kỹ năng truyền thông vận động, quản lý đối tượng. Phối hợp với Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh và Trung tâm Y tế huyện Nho Quan để đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền về vấn đề SKSS/KHHGĐ và duy trì các loại hình cung cấp dịch vụ dân số, kế hoạch hóa gia đình phù hợp với thực trạng văn hóa của từng dân tộc.
Lê Dung
